In contact met Afghanen

Afghanistan is veel in het nieuws. Er heerst veel geweld en angst in het land, nu de Taliban de macht overnamen. Veel Afghanen vluchten, ook naar Nederland. Op deze pagina lees je meer over de situatie en cultuur van Afghanen, zodat je goede relaties met hen kunt opbouwen. Omdat de situatie steeds verandert, houden we hier ook de actuele ontwikkelingen voor je bij.

Waarom vluchten zij?

Afghanistan lijdt al lang. Diverse burgeroorlogen verwoestten het land en de Taliban grepen de macht. Zij voerden een strenge interpretatie van de sharia in. Als iemand zich niet aan die regels hield, werden ze verminkt of geëxecuteerd. Het strenge islamitische regime van de Taliban werd in 2001 (grotendeels) beëindigd, toen de VS het land binnenviel. Inmiddels hebben de Taliban Afghanistan echter weer bijna volledig in hun greep, nadat de internationale troepen zich hebben teruggetrokken. De veiligheidssituatie verslechtert razendsnel. In grote delen van het land wordt gevochten en er zijn regelmatig aanslagen. Dagelijks worden Afghanen gemarteld, ontvoerd en vermoord. Vrouwen, kinderen, bekeerlingen, LHBT’ers, etnische minderheden en andersdenkenden lopen groot gevaar onder het bewind van de Taliban.

Afghanen in Nederland

Afghanen die al langer in Nederland wonen maken zich zorgen om hun familie en hun land van herkomst. Het liefst zouden zij hun familie naar Nederland halen of ergens anders in veiligheid brengen. Die mogelijkheden zijn zeer beperkt. Lees hier ons adviesdocument ‘Iemand naar Nederland laten komen‘.

Het enige wat ik kan doen is naar mijn broertje luisteren als hij belt, soms wel uren lang. Ik huil maar laat het niet merken. Ik voel zoveel pijn in mijn hart voor hem.
(Nas, 26)

Er is een groep Afghanen geëvacueerd naar Nederland. Zij worden opgevangen in noodlocaties in Harskamp, Nijmegen, Zeist en Zoutkamp. In deze plaatsen zoeken wij samen met lokale christenen wat we voor hen kunnen betekenen. Hier lees je meer over de actuele situatie en wat jij kunt doen.

Wie zijn zij?

De identiteit van een Afghaan wordt bepaald door zijn stam of etnische groep. Dorpen zijn echte gemeenschappen waarbinnen mensen elkaar beschermen. Men leeft doorgaans in die kleine groepen met warme onderlinge relaties. De vijf grootste stammen in Afghanistan zijn: de Pashtun, de Tadzjieken, de Oezbeken, de nomadische Turkmenen en de Hazara. De Pashtun vormen de grootste groep, zij hebben de macht in het land en vormen de regering. Ook de Taliban zijn Pashtun. De Hazara staan onderaan de sociale ladder en worden onderdrukt. De meeste Afghaanse vluchtelingen in Nederland zijn Hazara of Tadjziek. Zij spreken Dari, een taal die gerelateerd is aan het Farsi.

In Afghanistan zijn er de afgelopen decennia vele machtswisselingen geweest, ook door ingrijpen van andere landen. Elke wisseling vergt opnieuw slachtoffers. Afghanen verlangen naar een eigen land met stabiliteit, maar voelen zich vaak machteloos. Dat wordt versterkt door het buitenlandse ingrijpen uit het verleden. Ondanks alle ellende worden Afghanen echter gekenmerkt door een enorme kracht.

De relatie tussen Afghanistan en Iran is ingewikkeld. Sommige Iraniërs kijken neer op Afghanen, wat haat en wrok geeft bij laatstgenoemden. Sinds de jaren tachtig zijn veel Afghanen naar Iran gevlucht, maar de laatste jaren is het ook daar moeilijk voor hen. Zij ondervinden veel discriminatie en verdienen weinig. Velen keren daarom uiteindelijk berooid terug naar Afghanistan of proberen verder te vluchten naar Europa. Het gevoel van minderwaardigheid zit diep bij deze mensen. Ze komen vaak al uit gemarginaliseerde stammen en hebben dikwijls geen toegang gehad tot formeel onderwijs. Daardoor worden ze vaak als ‘dom’ bestempeld door buurvolken.

Wat is hun religie?

Afghanen zijn bijzonder loyaal aan hun stam, familie én geloof. Bekering tot een ander geloof wordt gezien als schande en verraad aan de groep. Bijna alle Afghanen zijn moslim, vooral soennitisch. De overheid erkent alleen de islam en al het onderwijs is islamitisch. Maar een paar duizend Afghanen is christen, zij worden zwaar vervolgd.

Waar lopen Afghanen tegenaan in Nederland?

• Illegaliteit: veel Afghanen, vaak jongeren, raakten uitgeprocedeerd. Als illegalen leven ze hier soms onder erbarmelijke omstandigheden. Vanaf augustus 2021 worden Afghanen voor minstens een half jaar niet meer uitgezet.
• Zelfstandigheid: veel Afghanen in Nederland zijn minderjarig, wees en alleen naar Nederland gevlucht.
• Eenzaamheid en zorgen: gemeenschap is heel belangrijk en achtergebleven familieleden worden ontzettend gemist. Het is vaak onbekend hoe het met hen gaat of waar ze zich bevinden.
• Wantrouwen: Afghanen nemen hun verschillen en conflicten mee op hun vlucht. Er is veel wantrouwen onderling en tussen Afghanen en Iraniërs. Afghaanse christenen bezoeken wel Iraanse kerken omdat zij ook Farsi spreken. Tussen christenen is er meer eenheid, maar de spanning blijft soms.
• De taal: sommige, vooral oudere Afghanen zijn analfabeet. Dat maakt het extra moeilijk om Nederlands te leren.
• Andere man-vrouw verhouding: veruit de meeste Afghanen die hier komen willen zich graag aanpassen aan de Nederlandse cultuur. Ze willen leren hoe men hier denkt. Afghanen integreren zelfs beter dan vluchtelingen uit andere landen (CBS, 2020). Bij een klein deel zie je dat ze de traditionele man/vrouw verhouding uit de islamitische cultuur in Afghanistan meenemen. Het kan voor die gezinnen moeilijk zijn voor vrouwen en dochters achter de voordeur. Dit is echt een minderheid. Er verandert soms veel binnen gezinnen en huwelijken als men in Nederland komt. Daardoor zijn er relatief veel scheidingen.

Tips in het contact met Afghanen

NB: Lees voor meer relevante tips, de pagina ‘Een relatie opbouwen met vluchtelingen‘.

• Praat over sport. Vooral cricket en de uniek Afghaanse sport Buzkashi zijn populair.
• Nodig Afghanen bij je thuis uit, bijvoorbeeld voor een maaltijd. Vooral jongeren vinden het heerlijk om in een gezin te zijn! Soms komen ze echter niet opdagen. Dan konden of durfden ze wellicht niet, maar vonden ze het onbeleefd om nee te zeggen. Het kost dus volharding om een begin te maken. Daarna zijn ze heel trouw!
• Houd er rekening mee dat Afghanen vaak niet op een afspraak komen, niet om onbeleefd te zijn maar vanuit andere waarden.
• Houd bij het afspreken met een man rekening met zijn werktijden, Afghanen zijn erg hardwerkend.
• Voor Afghanen is gezelligheid en het samenzijn het belangrijkst. Ze zijn het meestal niet gewend om diepe, ‘goede’ gesprekken te voeren zoals Nederlanders vaak belangrijk vinden.
• Houd er rekening mee dat bij een bezoek aan een echtpaar, de man misschien meer leiding neemt. Zijn vrouw zal dan weinig zeggen. Jongere generaties (of degenen die in Iran hebben gewoond), zijn meer open.
• Kies geen partij in onderlinge conflicten. Laat je niet meeslepen in heftige emoties, dit doet de situatie geen goed. Het is jouw taak om te laten zien hoe God naar hen kijkt en ook naar anderen. Besef dat Afghanen van binnenuit veranderd worden, als ze Jezus leren kennen.
• Weet dat Afghanen op 21 maart het Perzische nieuwjaar (Naurooz) vieren. Geef hen de beste wensen en vier het eventueel mee.
• Geef het boekje “Welkom in Nederland” in het Dari cadeau, te bestellen via onze webshop. Dit boekje verschaft Afghanen inzicht in de Nederlandse cultuur en geschiedenis.

“Ik ging naar een kerk voor een doopcertificaat, maar God had andere plannen voor mij.”
(Afghaanse vluchteling)

Hoe breng je het evangelie dichtbij?

• Kies in eerste instantie voor één op één contact. Afghanen zijn erg loyaal aan hun familie, stam en geloof en zullen in het bijzijn van anderen niet snel interesse tonen.
• Veel Afghanen worstelen met gevoelens van minderwaardigheid. Bemoedig hen door ze te vertellen hoe waardevol ze zijn in Gods ogen en deel over hun identiteit in Christus.
• Creëer een fijne sfeer: Afghanen houden van gezelligheid en humor.
• Wees altijd open over je geloof als daar gelegenheid voor is. Afghanen weten vaak weinig tot niets van Jezus en willen graag leren.
• Geef niet zomaar een Bijbel of evangelisatiemateriaal. Sommige Afghanen zijn analfabeet, wees daar fijngevoelig in. Een luisterbijbel of Jezus film in de eigen taal kan een oplossing zijn. Als men wel kan lezen, geef dan een Bijbel in de eigen taal (Dari of Pasthu). Bied begeleiding en stel vragen als: “Wat begrijp je uit dit stuk?“
• Vertel zelf ook bijbelverhalen; Afghanistan heeft een echte vertelcultuur.
• Kies voor het verhaal van Ismael. Dit spreekt moslims aan, omdat zij geloven van hem af te stammen en zich soms ook wees voelen. Zij voelen zich geen kinderen van God, maar slaven. Laat zien dat dit niet de waarheid is, God zag om naar Ismael (Gen. 17:20). God zocht hem op in de woestijn. (Gen. 21: 12,13). Zo mogen ook moslims zoon of dochter zijn. Het verhaal van de verloren zoon is ook heel bemoedigend. Vermijd echter discussies over Isaak/Israël, dit ligt erg gevoelig.
• Laat een bijbelstudie vooral kort en eenvoudig zijn. Veel Afghanen houden niet zo van leren op deze manier, anders dan bijvoorbeeld Iraniërs.
• Laat je er niet van weerhouden om een bijbelstudie te geven als je vermoed dat deelnemers andere motieven hebben. Sommige Afghanen hopen op verblijfsstatus door een doopcertificaat. Zie hun belangstelling als een kans, veel van deze Afghanen komen vaak echt tot geloof. Wees wel duidelijk dat de doop alleen is bedoeld voor mensen die echt geloven. Laat hen eerst langere tijd bijbelstudie volgen. Voor geschikte methodes kun je hier terecht.
• Breng Afghanen in contact met Iraanse of Afghaanse evangelisten/kerk/bijbelstudiegroep met landgenoten. Zie de Overzichtslijst anderstalige kerkdiensten.

Sinds wij met Jezus leven, leven wij met vertrouwen en moed, met licht in ons hart en hoop voor de toekomst.
(Milad, 20)

Cijfers

• Wereldwijd waren er eind 2022 2.840.672 geregistreerde Afghaanse vluchtelingen en nog eens ruim 3 miljoen ontheemden binnen de landsgrenzen zelf (UNHCR).
• Zo’n 90% van de gevluchte Afghanen verbleven in Pakistan of Iran (december 2020, UNHCR).
• Begin 2021 had de helft van de Afghaanse bevolking al humanitaire hulp nodig. Daarbij waren 4 miljoen vrouwen en bijna 10 miljoen kinderen. Sindsdien is de nood sterk toegenomen (UNHCR).
• In Europa deden 84.555 Afghanen een eerste asielaanvraag in 2021 (Eurostat).
• In Nederland vroegen 3.010 Afghanen asiel aan in 2021 (Eurostat).
• Op 1 januari 2022 woonden zo’n 54.991 mensen met een Afghaanse achtergrond in Nederland (CBS Statline).

Disclaimer: Omdat het Afghaanse volk groot is ontkomen wij niet aan generalisaties. Het kan zijn dat jij of jouw relatie zich niet herkent in de hier genoemde beschrijvingen. Om je zoveel mogelijk waarheidsgetrouwe informatie te verschaffen hebben wij de inhoud van deze pagina bij meerdere deskundigen gecheckt.