In contact met Iraniërs

Het streng islamitische Iran en het vrije Nederland lijken haaks op elkaar te staan. Toch integreren Iraniërs opvallend goed, ze blijken open en ruimdenkend. Zij willen graag contact met andere Nederlanders. In dit artikel geven we daarom praktische tips en achtergrondinformatie die je vriendschappen met hen ondersteunen.

Waarom vluchten Iraniërs?

De mensenrechtensituatie is slecht. Veel Iraniërs worden gearresteerd en na een oneerlijk proces gevangengezet. Zij worden gemarteld en zelfs vermoord. Kritiek op de regering is verboden, net als bekering vanuit de islam. Iran is een islamitische republiek met een unieke politiek. De echte macht ligt bij ayatollah Khameini, niet bij de president. Als geestelijk leider bepaalt hij of politieke besluiten overeenstemmen met de islamitische wet. Dat is in het openbare leven goed merkbaar want er zijn strenge regels. Vrouwen dragen buitenshuis een sluier, mannen hebben lange mouwen. Westerse films en muziek zijn streng verboden. Ruim de helft van de Iraanse vluchtelingen in Nederland, mocht in 2018 blijven.

Wie zijn Iraniërs?

Iraniërs zijn uniek in het Midden-Oosten. Hun cultuur is niet Arabisch, maar een mix van de Perzische, westerse en islamitische cultuur. Vrijwel alle Iraniërs spreken Perzisch (Farsi). Iraniërs zijn trots op hun Perzische afkomst en rijke geschiedenis. Die bepaalt hun identiteit, meer dan de islamitische cultuur die hen is opgelegd door de Arabieren. Veel Iraniërs gehoorzamen de strenge islamitische regels in hun land uit verplichting en niet uit overtuiging. Het land is erg modern. De wetenschap, techniek en (olie)industrie zijn behoorlijk ontwikkeld. Het merendeel van de bevolking bestaat uit Perzen (61%). De grootste minderheden zijn de Azerbadjanen of Azeri (16%) en Koerden (10%), met een eigen taal.

“Christenen spraken veel over Gods liefde, juist dat kwam ik tekort in de islam.”
Farnoush uit Iran (26)

Wat geloven Iraniërs?

In Iran is vrijwel iedereen moslim (98%), het merendeel sjiitisch (89%). Hoewel veel Iraniërs binnenshuis vrij hun gang gaan, wordt de islamitische identiteit buitenshuis streng bewaakt. Gedrag dat afwijkt van de islam wordt streng bestraft. Moslimbekeerlingen worden verstoten en riskeren de doodstraf. Ook andere minderheden ondervinden vervolging, zoals soennitische en christelijke Koerden, baha’is en soefi’s. Zelfs zoroasters, aanhangers van Irans oudste religie, worden onderdrukt. Christenen zijn er weinig (1%), zij zijn meestal Armeens-Apostolisch orthodox. Verder zijn er nog enkele protestanten, rooms-katholieken en Assyrisch-orthodoxen. Het is gezien de situatie opvallend dat de evangelische kerk in Iran sneller groeit dan in andere landen. Ook in Nederland komen veel Iraanse vluchtelingen tot geloof.

Waar lopen Iraniërs (niet) tegenaan in Nederland?

In vergelijking met veel andere vluchtelingen integreren Iraniërs opvallend goed. Het aanpassen aan onze normen en waarden kost hen minder moeite. Ze zijn statusgevoelig en hebben hierdoor een enorme drive te integreren, en weer ‘iemand’ te zijn. Veel Iraniërs spreken Engels en zijn redelijk opgeleid in Iran, vergelijkbaar met mbo en hbo-niveau. Hierdoor leren ze snel Nederlands. Voor veel Iraniërs was de islam een jasje dat hen werd opgelegd door de overheid. In Nederland trekken zij die graag uit. Toch zijn er zaken waar zij moeite mee hebben:

• Ons bureaucratisch systeem: de vele regels en voorschriften vinden zij overbodig.
• Werkeloosheid: Iraniërs zijn trots en niet graag afhankelijk. Het liefst gaan ze snel aan het werk of studeren.
• Contact maken met Nederlanders: Iraniërs maken graag contact, maar het valt tegen hoeveel moeite dat kost. Nederlanders lijken soms ‘zo koud als het weer’. Zij verblijven meer binnenshuis en zijn meer taak- en minder relatiegericht dan Iraniërs.
• Vrijheid in Nederland: Iraniërs zijn niet gewend te leven in een vrij land. Velen doen in Nederland ‘alles wat God verboden heeft’. Dit geldt ook voor ‘christenbekeerlingen’. Dat Jezus hun zonden wegnam aan het kruis, lijkt hiervoor juist een vrijbrief.

Tips in het contact met Iraniërs

NB: Lees voor meer relevante tips, de pagina ‘Een relatie opbouwen met vluchtelingen‘.

• Waardeer een Iraniër om wie hij is. Haal Irak en Iran niet door elkaar! Iraniërs willen niet vergeleken worden met Afghanen, Arabieren of inwoners uit andere islamitische landen.
• Stel geen vragen over de vluchtreden of de politieke situatie in Iran. Vraag bijvoorbeeld: “Hoe was het leven daar?” “Wat vond je mooi in het land?”.
• Iraniërs zijn trots op hun Perzische cultuur en historie. Dit is een mooi gespreksonderwerp. Vraag eens naar een Perzische gedicht van de dichters Ferdosi en Hafez, zij zijn de nationale trots.
• Behandel Iraniërs met respect en als medemens, niet als vluchteling. Iraniërs zijn hier gevoelig voor. Zij willen niet worden gezien als ‘zielig’, analfabeet, laagopgeleid of arm, zelfs al zijn ze dit wel.
• Status is voor Iraniërs erg belangrijk. Artsen, advocaten etc. zijn gewend respect te krijgen.
• Weet dat Iraniërs op 21 maart het Perzische nieuwjaar (Naurooz) vieren. Geef hen de beste wensen en vier het eventueel mee.

Hoe breng je het evangelie dichtbij?

• Stel prikkelende vragen, geef geen kant en klare antwoorden. Iraniërs willen graag zelf waarheden ontdekken en interpreteren.
• Neem Iraniërs serieus en zie hen als gelijkwaardige gesprekspartners.
• Bied veel studiemateriaal aan: Iraniërs zijn leergierig en nieuwsgierig en houden van studeren.
• Iran (Perzië) komt vaak in de Bijbel voor, mooi om dit te benoemen. In Jeremia wordt gesproken over Elam (Iran). Vier andere bijbelboeken die veel met Perzen te maken hebben zijn Ester, Ezra, Nehemia en Daniel. Daniels graftombe bevindt zich volgens traditie in zuid-Iran, in de historische stad Susa. Denk ook aan de Perzische koningen Darius en Cyrus en koning Kores, genoemd in Jesaja. God riep hem om het volk Israël uit ballingschap in Babel te bevrijden. Ook hij ligt in Iran begraven.
• Nodig bevriende Iraniërs uit voor een kerkdienst of viering in je eigen gemeente. Zorg voor goede vertaling en zing een lied in het Farsi. Veel Iraniërs staan open voor kerkgang. Zij zien het als een mogelijkheid om met Nederlanders contact te maken. Voor sommigen kan het meespelen dat ze denken dat een doopbrief hun kans op een verblijfsvergunning vergroot. Lees hierover onze brochure ‘In goede aarde’.
• Breng Iraniërs in contact met gelovige landgenoten of neem Iraniërs mee naar een Iraanse kerkdienst of bijbelstudie. Zie de Overzichtslijst anderstalige kerkdiensten.
• Houd er rekening mee dat het voor Iraniërs moeilijk is bepaalde cultuurzonden los te laten, zoals niet-vergeven en roddelen. Leg uit dat dit niet past bij een christelijke levensstijl en laat dit zien in je eigen gedrag.
• Nodig mensen uit voor de online community Kom op de Thee! Hier worden wekelijks relevante filmpjes en mooie teksten over geloof gedeeld. Ook in Farsi beschikbaar.

Cijfers

• Wereldwijd waren er halverwege 2023 147.238 Iraanse vluchtelingen onder bescherming van de UNHCR (UNHCR).
• In Europa deden ruim 10.860 Iraniërs een asielaanvraag in 2022 (Eurostat).
• In Nederland vroegen 700 Iraniërs asiel aan in 2022 (CBS Statline).
• Op 1 januari 2022 woonden zo’n 52.099 mensen met een Iraanse achtergrond in Nederland (CBS Statline).

Disclaimer: Omdat het Iraanse volk groot is ontkomen wij niet aan generalisaties. Wat wij schrijven geldt voor de meerderheid van Iraanse nieuwkomers in Nederland. Het kan zijn dat jij of jouw relatie zich niet herkent in de hier genoemde beschrijvingen. Om je zoveel mogelijk waarheidsgetrouwe informatie te verschaffen hebben wij de inhoud van deze pagina bij meerdere deskundigen gecheckt.