Veel vluchtelingen zijn jong. Het integreren in Nederland valt hen zwaarder dan het lijkt. Deze pagina beschrijft waar jongeren in Nederland tegenaan lopen en wat jij voor hen kunt betekenen. We willen je uitdagen deze jongeren te omarmen en een nieuwe familie voor hen te zijn.
Wat is hun situatie?
De vluchtreden van jongeren verschilt per land en individu. Zij hopen in ieder geval op een betere toekomst in Nederland. Jongeren die alleen zijn gevlucht, alleenstaande minderjarige vluchtelingen (AMV’s), verblijven in speciale opvang. Dit zijn vaker jongens dan meisjes. Er zijn twee verschillende opvangvormen; de Kinderwoongroep (KWG) en de Kleine wooneenheid (KWE). Bij de KWG is 24 uur begeleiding en bij de KWE krijgen alle jongeren 1 uur per dag begeleiding. Andere jongeren verblijven bij hun ouders of familieleden op een asielzoekerscentrum of in de wijk, wanneer zij status hebben. Vluchtelingenjongeren komen in Nederland eerst terecht op een ISK taalschool (Internationale Schakelklas). Hier krijgen ze les in de Nederlandse taal en vakken als wiskunde, Engels, mens & maatschappij, kennis der natuur, verzorging en lichamelijke opvoeding.
Wat is hun cultuur?
Vluchtelingenjongeren zijn meestal opgegroeid in een oosterse wij-cultuur. Deze cultuur is sterk gericht op de groep en op relaties. Er wordt veel tijd doorgebracht met anderen. Waar dat in Nederland op afspraak gebeurt, verloopt contact in de oosterse cultuur meer spontaan. Jongeren horen zich aan de leefregels van hun cultuur te houden, anders brengen zij schande aan de groep. Respect tonen aan ouderen is hier een voorbeeld van. Er ligt in de oosterse cultuur veel nadruk op verschillen tussen man en vrouw. Een zoon heeft in het gezin bijvoorbeeld meer te zeggen dan zijn oudere zussen.
Voor jongeren die zonder ouders naar Nederland zijn gekomen is het erg zoeken in onze cultuur. De eigen cultuur is in deze zoektocht hierdoor vaak tijdelijk minder zichtbaar.
Wat is hun religie?
Vrijwel iedere vluchtelingenjongere gelooft in het bestaan van God. Geloof is voor hen verweven met het dagelijks leven. Het merendeel is moslim of orthodox. Volg hierover een e-learning van Gave of lees de pagina’s ‘In contact met moslims’ of ‘In contact met orthodoxe christenen’.
De vrijheid van religie in Nederland is voor vluchtelingenjongeren meestal nieuw. Het is voor hen een zoektocht om hun geloof hier vorm te geven. Veel jongeren zijn geschokt dat veel Nederlanders niet eens in het bestaan van God geloven. Sommige jongeren worden in Nederland religieuzer dan hun ouders. Hun religie geeft hen houvast en veiligheid. Andere jongeren laten hun geloof en alle remmen juist los.
Waar lopen zij tegenaan in Nederland?
- Identiteitscrisis: De verschillen tussen Nederland en hun thuisland geven veel vragen. Juist bij jongeren wordt de identiteit gevormd. Wanneer je dan opgroeit in twee culturen veroorzaakt dit een crisis.
- De vrijheid: in Nederland lijkt meer mogelijk dan in hun eigen cultuur. Jongeren moeten hier een weg in vinden. Het stelt hen voor dilemma’s: Ga ik naar een activiteit die mijn familie verbiedt? Werk ik samen met jongens in schoolopdrachten? Wat plaats ik op social media?
- Afstand tot hun ouders: Jongeren passen zich snel aan, terwijl hun ouders vasthouden aan de leefregels van hun land. Uit angst voor de westerse invloed en controleverlies.
- Te veel verantwoordelijkheid: vooral in de beginfase vormen jongeren voor hun ouders een brug naar de Nederlandse samenleving. Zij leren sneller Nederlands en helpen hun ouders door te vertalen. Ze dragen hierdoor ook de problemen van hun ouders. Daarnaast hebben veel jongeren ook zorg voor familie en vrienden in het herkomstland. Die hebben vaak hoge verwachtingen en denken dat de jongeren in Nederland in luxe leven.
- Druk van achtergebleven familieleden: veel jongeren worden vooruit gestuurd om de weg voor te bereiden of geld te verdienen. Door de vele regels in Nederland verloopt gezinshereniging moeizaam. Achtergebleven familie begrijpt dit vaak niet.
- Vooroordelen: jongeren ervaren regelmatig wantrouwen van Nederlanders, bijvoorbeeld vanwege ‘hun buitenlandse uiterlijk’. Extra moeilijk doordat zij in deze levensfase al vaak onzeker zijn en hun identiteit volop in ontwikkeling is.
- Afwijzing: iedere afwijzing van de IND voelt voor jongeren als een persoonlijke afwijzing. Ook dit heeft invloed op hun zelfbeeld en eigenwaarde.
‘’ Ik ben blij dat ik met jou kan praten, zonder oordeel, in mijn land kan dat niet. ‘’
Vluchtelingenjongere
Wat hebben ze nodig?
- Nieuwe vriendschappen en familie: veel jongeren komen aandacht te kort. Ouders hebben genoeg aan zichzelf door de cultuurshock, stress en trauma’s.
- Een luisterend oor: veel onderwerpen zijn moeilijk bespreekbaar met hun ouders, iedere cultuur heeft taboes.
- Goede identificatiefiguren: zij hebben veel invloed op houding en gedrag van jongeren. Wees een vader of een oudere broer of zus. Jongeren hebben vaak ouders die veel zorgen hebben. Stress, heimwee en trauma zorgen ervoor dat het moeilijk is om er voor je kinderen te zijn.
- Kennis van het christelijk geloof: Jongeren hebben veel vooroordelen over christenen. Aan jou de taak om die weg te nemen. Trek met hen op en laat in jouw persoonlijk leven zien wat het betekent om christen te zijn
Hoe kom ik in contact?
- Via een jongerenwerker van Gave. Zij brengen je graag in contact met een jongere bij je in de buurt. Bekijk hier de mogelijkheden en meld je aan.
- Via een activiteit van Gave: De ontmoeting van Nederlandse en vluchtelingenjongeren staat hierbij centraal. Ga bijvoorbeeld in de zomer mee met een jongerenkamp van Gave.
- Via een organisatie die zich bezig houdt met integratie en scholing van vluchtelingenjongeren, zoals VluchtelingenWerk of de Internationale Schakelklas.
- Leg zelf contact. Met jongeren kom je gemakkelijk in gesprek. Ga gerust bij een groepje vrienden staan. Ook samen voetballen werkt goed, vooral bij jongens.
Wat kan ik samen doen?
- Een jongerenclub starten. Hierbij kun je gebruik maken van de startkit voor de opstart van jongerengroepen, de handreiking ‘Een goede start‘ en het tienerwerkpakket Road 7, dat speciaal ontwikkeld is voor clubs met vluchtelingentieners. Zie hiervoor ook onze webshop.
- Helpen met huiswerk, hierdoor kun je regelmatig iets afspreken.
- Laat ze meedraaien in jouw eigen netwerk, zoals sportclub, vriendgroep, gezin.
- Contact via social media. Dit waarderen jongeren erg en ze oefenen meteen Nederlands.
- Een uitje plannen: neem jongeren mee naar iets typisch Nederlands, zoals een molen. Samen iets doen geeft meteen leuke gesprekjes.
- Een activiteit organiseren. Zowel aparte als gemengde activiteiten voor jongens en meiden. Het is goed voor hen om te leren dat jongens en meiden in Nederland samen optrekken. Voor jongens geldt dat het handig is om iets te doen, zoals sporten. Denk bij meiden aan make-up, dans, creatief, picknicken, spelletjes.
- Start een Connect Us-avond voor Nederlandse en vluchtelingenjongeren in jouw woonplaats. Gave helpt je hier graag bij.
Tips in het contact met jongeren
- Wees trouw! Heel belangrijk voor deze jongeren die al zo veel hebben verloren.
- Houd vol en heb geduld. De relatie lijkt soms van één kant te komen maar wordt wel gewaardeerd!
- Vluchtelingjongeren zijn net jongeren, verwacht dus ook gedrag van jongeren.
- Houd rekening met een andere man-vrouwverhouding bij vluchtelingen. Heb als man contact met jongens, en als vrouw met meisjes. Bij een gemengde groep is mannelijke leiding aan te bevelen. Jongens luisteren vaak niet naar vrouwelijke leiding. Kies bij een gemengde groep niet voor aanrakingsspellen.
- Doe iets spontaans. Stuur een kaartje bij iemands verjaardag of nodig de ander uit om te komen eten.
- Stel duidelijke grenzen en voorkom verkeerde verwachtingen. Spreek niet teveel af in het begin. Zo kan er een gezonde vriendschap ontstaan en voorkom je claimgedrag.
- Besef dat je geen hulpverlener bent. Jongeren overzien problemen niet altijd. Verwijs door naar professionele hulpverlening als dat nodig is.
- Vind je het lastig om één-op-één contact te hebben? Nodig meer mensen tegelijk uit.
- Houd rekening met de eer-cultuur van vluchtelingen, voorkom gezichtsverlies. Maak een jongere in een groep nooit belachelijk en daag hem niet uit. Hierdoor zullen ze opzettelijk ongehoorzaam zijn.
- Wees je bewust van je houding en gedrag. Onderschat het effect hiervan niet. Jongeren zien alles wat je doet.
Hoe breng ik het evangelie dichtbij?
- Getuig in houding en gedrag, zeker jongeren vinden authenticiteit heel belangrijk.
- Wees open over je geloof, hierdoor laat je zien dat God belangrijk is voor jou. Houd het specifiek, vertel uit eigen ervaring wat God voor je heeft gedaan.
- Voorkom discussie: spreek af dat je om de beurt deelt wat je gelooft, de ander is dan stil.
- Wees betrouwbaar en transparant, beloof nooit zomaar iets!
- Zorg voor gelijkwaardigheid: toon respect voor deze jongeren, met hun cultuur en opvattingen. Leer samen met hen over God, in plaats dat jij hen iets leert.
- Deel uitspraken van Jezus.
- Vraag of je voor de jongere mag bidden, dit wordt vaak gewaardeerd. Bid ook voor hun land.
- Leg je Bijbel niet op de grond. Dit wordt opgevat als een belediging van Gods Woord.
- Behandel specifieke thema’s tijdens een jongerenactiviteit. Denk met meiden bijvoorbeeld na over hun identiteit als vrouw. Geef ook aandacht aan hoe God hen ziet.
- Organiseer een bijbelstudie. Dit kan bijvoorbeeld op een meiden- of jongensavond. Blijf dicht bij de belevingswereld van de jongere en houd het kort! Lees bijvoorbeeld een kort stukje uit de Bijbel en praat erover. Stel vragen om te checken of de ander het heeft begrepen. Neem als leider echt de leiding en deel zelf eerst. Vluchtelingen zijn meestal niet gewend op een vrije manier over geloof te praten of hun mening te delen.
- Nodig jongeren uit voor een christelijke activiteit. Denk aan een picknick of dienst van je kerk, een conferentie of een kamp van Gave. Kijk voor meer informatie op onze website met interculturele activiteiten. Je kunt jongeren ook verwijzen naar onze online community voor jongeren.
Externe links
Meer informatie
Via deze webpagina vind je meer informatie over jongerenwerk.
