De dag nadat vliegtuigen zich in de Twin Towers boorden, bracht Samuel Lee z’n kinderen naar school. Daar wachtte hem een onaangename verrassing. “De mensen keken mij boos aan, alsof ik een terrorist was. Op het schoolplein zei een vader agressief: ‘Waarom zijn jullie moslims zo?’ Ik antwoordde geïrriteerd: ‘Waarom denk jij dat ik een moslim ben, ik ben een Italiaan’, wat natuurlijk niet waar was. Ik heb zijn antwoord niet eens gehoord. Daarna heeft mijn vrouw een tijd lang de kinderen naar school gebracht.”
Samuel Lee werd geboren in het Midden-Oosten. Hij studeerde in Nederland ontwikkelingssociologie en promoveerde later in de theologie aan de VU. Hij leidt een interculturele kerkgemeenschap en is Theoloog des Vaderlands. Weergave vroeg hem te reageren op een aantal bijbelteksten die te maken hebben met racisme.
Maar eerst wil hij iets anders kwijt: “Ik vind het oprecht jammer en spijtig dat het nodig is om anno 2020 christenen met bijbelteksten ervan te overtuigen dat racisme niet kan. Dat doet me echt pijn. Dit zou in je ‘genen’ moeten zitten. Maar, net als het goede zit ook het kwade in ons. Mensen zijn niet altijd lief en aardig. Je bent wel eens boos en je hebt wel eens vooroordelen. Dat is menselijk. Je kunt pas goed functioneren in de maatschappij, als je die vooroordelen herkent en weet te controleren.
“We zijn allemaal even kwetsbaar”
“Juist voor mensen die dagelijks met vluchtelingen werken, is het moeilijk om los te komen van discriminatie. Je moet je hart voortdurend beschermen zodat je niet verbitterd raakt of teleurgesteld wordt. Ik werk zelf al 26 jaar onder de Afrikaanse gemeenschap. Ik heb een universitaire opleiding, heb twee studies gedaan en ben gepromoveerd. Mensen die naar mij keken dachten: hij doet mooie dingen voor de Afrikaanse gemeenschap. Maar diep in mijn hart voelde ik me superieur; ik was van binnen arrogant. Ik zag de andere kleur. Ik vond deze mensen zielig en kwetsbaar. Daarom hielp ik hen meer vanuit een superioriteitsgevoel. Ik heb moeten leren om hen als gelijkwaardige mensen te zien.”
U moet uw naaste liefhebben als uzelf Leviticus 19:18
“Deze tekst is mijn motto. ‘Als je zelf’, dat betekent ook: ga eens in de schoenen van de ander staan. Verplaats je in elkaar. We zijn allemaal even kwetsbaar.”
Maar Jezus zei tegen haar: “Laat eerst de kinderen verzadigd worden, want het is niet behoorlijk het brood van de kinderen te nemen en naar de hondjes te werpen.” Marcus 7:27
“Dit is een hele lastige tekst. In het Midden-Oosten, waar ik vandaan kom, is het heel normaal om zo te spreken. Met bepaalde woorden worden hele groepen mensen getypeerd, dat zit in de cultuur. Jezus sluit met een cynische ondertoon, aan bij de manier waarop mensen in de toenmalige samenleving over over elkaar spraken, Joden over niet-Joden en andersom. Deze tekst kan, als je deze context niet weet, racistisch overkomen. Maar zo heeft Jezus het zeker niet bedoeld.”
Eens richtte de HEERE zich tot Jona, de zoon van Amittai: “Sta op, ga naar de grote stad Ninevé en predik tegen haar.” Jona 1: 1,2
“God stuurt Jona en later Jezus om de wereld te redden. Dat doet Hij omdat Hij van de wereld houdt. Maar Jona, als religieus mens, had het er maar moeilijk mee. Die houding herkennen we vandaag. Al die vluchtelingen, al die moslims, moet ik die echt helpen? Maar God heeft alle mensen lief! Ik was ooit zelf ook een vluchteling, maar nu ben ik Theoloog des Vaderlands. Je weet maar nooit…
“Daarbij is het niet van belang dat men Jood is of Griek; want allen bent u één in Christus Jezus.” Galaten 3:28
“Hier verdwijnen alle hokjes en vakjes. Maar juist over deze tekst kunnen ook felle discussies ontstaan. ‘Is het Joodse volk dan niet meer Gods volk?’ vragen mensen dan. En dat terwijl we juist bruggen moeten bouwen. Ik had lange tijd haatgevoelens tegen moslims. En ik had daar reden toe, ik kom uit een regio waar christenen worden vervolgd. Tot ik innerlijk veranderde en begreep dat de moslim, maar ook de jood en ieder mens geliefd is door God. In Pinksterkringen praten we graag over wonderen en tekenen van de heilige Geest. Maar ik denk dat het grootste wonder van de heilige Geest onvoorwaardelijke liefde is. Met de nadruk op onvoorwaardelijk.”
Een Samaritaan echter, die op reis was, kreeg medelijden toen hij hem zag liggen. Lucas 10:33
“Deze Samaritaan, deze buitenstaander, deed wat God van ons verwacht. In Jezus’ tijd was er vijandigheid tussen Samaritanen en mensen van Judea. Maar onder de volgelingen van Jezus waren ook Samaritanen. Ik koppel deze gelijkenis graag aan wat ik noem het revolutionaire gebed van Christus. Meteen in de aanhef dealt Jezus al met racisme. Het is niet mijn Vader, maar onze Vader. Je moet het woord Samaritaan eens veranderen in moslim en dan nog eens lezen. Dit is een bemoedigend verhaal, maar ook een statement.”
“En zij werden allen vervuld met de Heilige Geest.” Handelingen 2:4
“In Jesaja 56 staat dat God de vreemdeling naar zijn heilige berg zal brengen. Migranten mochten niet in alle gedeelten van de tempel komen. De God van de tempel gaat hier naar de migrant met zijn heilige Geest. Sterker nog, de migranten worden zelf een tempel van de Geest. De kerk wordt geboren buiten de muren van de tempel, onder mensen van allerlei culturen. Dit is enorm bemoedigend.”
