Het azc als heilige grond

20 juni 2023

Het asielsysteem kent een aantal tegenstrijdigheden met rampzalige consequenties voor zowel de samenleving als de vluchtelingen. Dit ondermijnt het draagvlak om vluchtelingen op te vangen, het leidt tot ontmenselijking. Dat laatste mag nooit. Het zijn kostbare schepselen.

Ons asielsysteem is raar. We duwen vluchtelingen aan de rand van het Schengengebied fysiek terug in soms levensbedreigende situaties: terug de zee op in overladen bootjes. Zijn ze eenmaal wél over de grens, dan kunnen ze asiel aanvragen en aanspraak maken op een keur van rechten vanwege hun kwetsbare positie.

Ons systeem heeft ook als consequentie dat vooral de sterksten en rijksten onder de meer dan honderd miljoen vluchtelingen op de wereld in staat zijn om Europa te bereiken. Nog zo’n paradox: de weg naar Europa toe is zo gevaarlijk geworden, dat voor veel conflictgebieden de vluchtroute een grotere kans op overlijden geeft dan blijven in het oorspronkelijke gebied.

“Het percentage overlastgevers is met vijf procent laag te noemen.”

Stroom aan negatieve berichten

Dat het systeem inconsequenties en fouten kent, wordt gevoeld in de samenleving. Het leidt tot een stroom aan negatieve berichten die beeldbepalend worden voor vluchtelingen. Het is slecht voor het draagvlak om vluchtelingen op te vangen. Toch is het percentage overlastgevers met vijf procent laag te noemen, zeker gezien de aanwezige trauma’s en uitzichtloosheid op een azc. De rest, 95 procent, gedraagt zich, maar heeft te lijden onder een beroerd imago.

Wij komen deze mensen dagelijks tegen. Stichting Gave deelt het Evangelie in woord en daad met vluchtelingen en helpt medechristenen dat ook te doen. We willen ons niet druk maken over hun politieke status. We ontmoeten de vluchtelingen als gewone mensen in bijzondere omstandigheden. Mensen die gebruik maken van een recht dat wij in Europa in het leven hebben geroepen.

Ingang voor Evangelie

Onze ontmoeting is niet toevallig. Soms denken we ook iets te zien van Gods vingerafdrukken, door de ontmoetingen die we hebben. We zien dat het Evangelie niet zelden ingang vindt bij mensen met een vluchtelingenachtergrond. Soms gaat Gods boodschap door hen via internet terug naar de voor het Evangelie meest gesloten landen.

“Er gebeuren wonderen via de vluchtelingenstroom.”

Er gebeuren wonderen via de vluchtelingenstroom. De ontmoeting met vluchtelingen is ook niet zelden een spiegel voor ons als westerlingen met onze enorme, soms bulkende rijkdom, voor de consequenties van onze manier van leven in andere landen. Het kan een gezonde geestelijke confrontatie zijn.

Politieke en geestelijke verantwoordelijkheid

Er is een politieke en een geestelijke verantwoordelijkheid. Die moeten er beide zijn. De politieke kant van het vluchtelingenvraagstuk loopt knarsend vast in dramatisch en inconsequent beleid. Daar heb ik mijn gedachten en ideeën over. Waar ik voor wil waken, is om dit niet te verwarren met mijn geestelijke verantwoordelijkheid.

Deze mensen zijn hier. Het zijn schepselen met een kostbare ziel, net zo kostbaar als de mijne. Ik wil ze onbevangen benaderen. Wij geloven in ontmoetingen, want daardoor veranderen mensen. Als stichting Gave zijn we terughoudend met het innemen van politieke standpunten, maar wijzen de overheid hooguit op haar verantwoordelijkheid om haar afspraken richting vluchtelingen na te komen.

“De ontmoeting van mens tot mens gaat daar bovenuit.”

Vreemdelingen in de Bijbel

In de Bijbel zie je regelmatig dat vreemdelingen een rol hebben om te confronteren of het Evangelie verder te brengen: Daniël, Ruth, de kamerheer uit Ethiopië. Ik zie Jezus van Nazareth, Die ik wil volgen, vreemdelingen onbevangen ontmoeten. Denk aan de Samaritaanse vrouw of de Romeinse hoofdman. Zou Jezus een mening hebben gehad over hun politieke aanwezigheid? Eén ding is me wel helder: De ontmoeting van mens tot mens gaat daar bovenuit.

“Het azc blijkt soms heilige grond te zijn.”

Er moet politieke ordening zijn, politieke verantwoordelijkheid moet worden genomen. Maar boven de politieke werkelijkheid wordt een ander Koninkrijk gebouwd. Het is de kunst om dat te blijven zien, ondanks de enorm complexe situatie. Dan ontdek je dat de vluchtelingenwereld een plek kan zijn waar Gods Koninkrijk zich uitrolt. Het azc blijkt soms heilige grond te zijn.

Bid juist daarom in deze Vluchtelingengebedsweek voor vluchtelingen en hoe jij voor hen van betekenis kunt zijn.

Jan Pieter Mostert

Directeur Stichting Gave