Na het eten doet de heer des huizes de afwas en legt zijn jongste zoon op bed, terwijl zijn vrouw vertrekt naar een vergadering. Dochterlief stapt op de fiets, ze gaat nog even de stad in. Dit is dagelijkse routine in huize Jansen, maar ondenkbaar als je uit een Arabisch land komt. Vluchtelingengezinnen hebben het al zwaar door wat ze hebben meegemaakt. Cultuurverschillen op het gebied van relaties en opvoeding doen er nog een schepje bovenop.
Levensthema’s
Trix van Leeuwen woonde jarenlang met haar man Arie in Egypte en kent de Arabische wereld van binnenuit. Sinds een jaar is ze vrouwenwerker bij Gave. Samen met Walid en Afaf die in deze Weergave ook aan het woord komen, werkt ze op dit moment hard aan een gespreksboekje voor Arabische echtparen rond huwelijk en gezin. Allerlei thema’s komen aan de orde. “We belichten die thema’s vanuit de belevingswereld van de Arabische man of vrouw. Waar loop je tegenaan in deze westerse cultuur en hoe kun je in je huwelijk en als gezin een nieuwe cultuur opbouwen? Dat boekje is ontstaan door wat ik van vrouwen hoorde. Ik hoorde wat die nieuwe cultuur met hen deed en hoeveel vragen ze hadden over hun positie en het gezinsleven in Nederland. Ik bedacht dat het een goed idee zou zijn om met hen over levensthema’s te gaan praten. De vrouwen zelf hebben me de thema’s aangereikt.”
“Minder verwijt en meer begrip, dat willen we bereiken.”
Hersenen
De onderwerpen uit het boekje komen terug op de Gave-huwelijksconferentie. Arabischtalige echtparen krijgen op deze conferentie handvaten aangereikt om een stabiel gezins- en huwelijksleven op te bouwen. Trix en haar man Arie helpen mee als pastoraal werker. “We kijken bijvoorbeeld een heel grappig filmpje over hoe verschillend de hersenen van mannen en vrouwen werken. Dan zie je de kwartjes vallen en een glimlach op de gezichten. Wat je wilt, is minder verwijt en meer wederzijds begrip.”
Probleem
In contact met de Nederlandse gezinscultuur kunnen schrijnende situaties ontstaan in Arabische gezinnen. “De eerste vrouw die mij vertelde dat ze ging scheiden zei tegen mij: ‘Jij snapt toch zeker wel dat het probleem er al lang was? Je kent toch de Arabische mannen? Hij sloeg wel vaker. Ik werkte hard voor het gezin, hij deed waar hij zin in had. Ik heb alles gegeven om hier te komen. Hij is nu ook hier en hij doet nog steeds niets.’ We zien te veel huwelijken kapot gaan. Vaak al snel nadat ze aangekomen zijn.”
In gesprek
“Ik vind het bijzonder dat deze echtparen de bereidheid hebben om naar zo’n weekend te komen. Typisch voor de Arabische cultuur is dat mannen bij hun vrienden zitten en vrouwen hun vriendinnen opzoeken. Het zijn twee gescheiden werelden. Maar in de loop van zo’n weekend zie je dat het gaat mengen. En dat is precies wat we willen. Dat man en vrouw met elkaar in gesprek raken. En vooral dat zij leren om dat wat niet besproken wordt, wel te gaan bespreken.”
Nieuwe gezinscultuur
Dat betekent niet dat vluchtelingengezinnen hun eigen gezinscultuur moeten opgeven. “De oudste zoon is erfgenaam en wordt dus voorgetrokken. Daar kun je iets van vinden, maar het is een gegeven in die cultuur. Evenals het feit dat een dochter de familie-eer niet mag schaden. Hun posities zijn verschillend. Je kunt het hen niet kwalijk nemen en je hoeft het ook niet om te turnen. Maar ze moeten wel samen een weg hierin vinden, een nieuw gezinsleven ontwikkelen, en het zou mooi zijn als ze daarbij de Bijbel als uitgangspunt zouden nemen. Op het weekend praten we bijvoorbeeld uitgebreid over de positie van de man. Hij is eindverantwoordelijk voor zijn gezin, maar voelt zich vaak in zijn waarde aangetast. Zijn familie, zijn werk, zijn titel, zijn bezit, er is niets van over. Vanuit de Bijbel geven we hem de plek van hoofd van het gezin terug.”
Moedig elkaar aan
De behoefte aan deze weekenden is enorm, maar de drempel is hoog, zeker voor mannen. “Ik denk dat dat ook voor Nederlandse mannen wel herkenbaar is. Het is nodig dat we Arabische echtparen aanmoedigen om mee te doen. Voor de Vriendinnendag van Gave is het juist andersom. Genoeg Arabische vrouwen, maar waar blijven de Nederlandse vriendinnen? Ik gun elke vluchtelingenvrouw een Nederlandse vriendin. Het is niet zo moeilijk. Kijk goed rond in je buurt en groet elkaar. Vraag hoe het gaat en breng eens een bloemetje langs. Je bent buurvrouwen voor elkaar. Uiteindelijk worstelen we allemaal met dezelfde dingen, in ons huwelijk, op ons werk of in de opvoeding van onze kinderen.”
Tekst: Jacomine Oosterhoff
Foto: Louise van Eckeveld
Uit: weergave, november 2018
