Vluchtverhaal van Ilya uit Oekraïne
Als Rusland eind februari Oekraïne binnenvalt, ligt de oostelijke havenstad Marioepol voortdurend onder vuur. Na drie weken bivakkeren in de schuilkelder van het huis van een vriend, ontvlucht Ilya (19) de stad. Tegen zijn wil in belandt hij echter in het land van de vijand.
Ilya is pas zeven jaar oud als hij wees wordt, broers en zussen heeft hij niet. Hij gaat bij zijn oma wonen en vindt zijn passie in skateboarden. Maar dan breekt de oorlog uit.
“Ik vluchtte naar het huis van mijn vriend Davyd. Mijn oma wilde dit gezin met vijf kinderen niet tot last zijn en ging naar mijn peetmoeder in het oostelijke deel van de stad. Deze wijk werd echter elke dag gebombardeerd. De eerste dagen zochten we elkaar regelmatig op, ook al was het gevaarlijk, en we belden veel. Maar op 1 maart viel de telefoonverbinding weg.”
Huis verwoest
Meerdere keren probeert hij naar hen toe te gaan, maar kan het huis niet bereiken. Als het hem eindelijk lukt, blijkt het huis zes dagen daarvoor te zijn verwoest. “In een tuin vlakbij vond ik het graf van mijn peetmoeder. Op de garage was een bericht voor mij achtergelaten dat mijn oma gewond naar het ziekenhuis was gebracht”, vertelt hij ogenschijnlijk emotieloos.
Ondanks het risico beschoten te worden, besluiten Ilya en Davyd haar op te zoeken. Daar aangekomen blijkt ze echter inmiddels overleden te zijn. “Ze stierf twee dagen na de aanslag, omdat ze geen medische hulp had gekregen. Sindsdien heb ik geen familie meer.”
Vlucht uit Marioepol
De situatie in Marioepol verslechtert met de dag. De inwoners moeten veel moeite doen om eten en water te vinden en er is geen elektriciteit meer. Op 19 maart besluiten de ouders van Davyd de stad te ontvluchten en Ilya gaat met hen mee.
Vluchten is niet zonder risico, omdat er in de straten intensief gevochten wordt. Als ze bij een controlepost komen, moeten ze uren wachten op vervoer. “We moesten continu staan; we konden niet gaan zitten of rusten.” ‘s Avonds verschijnen er bussen die hen naar het noordelijker gelegen Kramatorsk brengen, waar ze worden ondergebracht in een school. “We moesten op de vloer van de gymzaal slapen. Daar waren we al aan gewend geraakt in de schuilkelders”, klinkt het onderkoeld. “We waren allang blij dat het er rustig en veilig was.”
Twee dagen lang worden hun paspoorten gecontroleerd, vingerafdrukken afgenomen en foto’s gemaakt. Ook hun mobieltjes worden onderzocht. “Al die tijd stonden we, inclusief kinderen, buiten op straat te wachten, terwijl het vroor. Daarna werden we met bussen naar de Russische grens gebracht. We kwamen rond 3 uur ‘s nachts aan en hadden niet geslapen.”
“Ze vroegen naar onze mening over de ‘speciale operatie’, Rusland en Azov. Ze behandelden ons alsof we criminelen waren.”
Naar Rusland
Opnieuw moeten ze uren buiten in de kou wachten en worden ondervraagd. “Ze vroegen naar onze mening over de ‘speciale operatie’, Rusland en Azov. Ze behandelden ons alsof we criminelen waren.” Hierna worden ze richting Moskou getransporteerd. “We werden ondergebracht in een sanatorium en opnieuw volgden dezelfde ondervragingen.”
Omdat ze geen Russische roebels hebben, kunnen ze niet verder reizen. Dankzij hulp van vrienden komt Ilya bij een zendingsechtpaar terecht. “Door hun internationale netwerk ben ik geholpen om Rusland uit te komen. Zij zorgden voor een vliegticket naar Amsterdam.”
Opvang in gastgezin
In Nederland krijgt Ilya onderdak bij een christelijk gastgezin. “Het is goed om hier te zijn; ze zijn als een familie voor mij. Ik heb zelf ook geen familie meer.” Soms gaat hij met hen mee naar de kerk. “Mijn geloof was niet sterk. Maar tijdens een oorlog leef je in de hel; dan schreeuw je om hulp. Die kan alleen van God komen, niemand anders kan je helpen.”
Ilya is dankbaar dat zoveel mensen hem helpen. “Nooit had ik gedacht dat ik in Nederland zou wonen. Maar zeker is dat ik niet in Rusland wilde blijven; ik weet wie schuldig is aan deze oorlog en wie mijn familie heeft gedood”, zegt hij fel.
Vrienden uit Marioepol
Inmiddels woont Davyd en zijn familie ook in de buurt, evenals andere vrienden uit Marioepol. “We zien elkaar regelmatig en gaan vaak samen skateboarden. Ook oefenen we met elkaar de Nederlandse taal. En soms maken we Oekraïense hapjes.” Maar Ilya wacht nog met smart op de komst van zijn vriendin.
“Sinds het uitbreken van de oorlog heb ik haar niet meer gezien. Lange tijd wist ik niet eens of ze nog leefde. Toen ik haar naam zag staan op de lijst voor humanitaire hulp, heb ik contact met haar kunnen maken. Op mijn advies is ze ook het land uit gevlucht, maar ze zit nu vast in Rusland omdat haar paspoort is verlopen.”
Ilya: “Op dit moment heb ik geen dromen voor de toekomst; dat is nog te moeilijk. Ik kan ook niet terug, omdat de oorlog nog niet voorbij is. Maar zodra het kan, wil ik graag helpen het land weer op te bouwen.”
Tekst: Anna Klappe
Beeld: Jaco Klamer
Dit interview maakt deel uit van een dubbelinterview dat gepubliceerd is in ons magazine Weergave 2 (juli 2022). Lees ook het bijbehorende vluchtverhaal van Nawid uit Afghanistan. We sturen graag een exemplaar van deze Weergave toe om te geven aan iemand die contact heeft met Oekraïense vluchtelingen. Je kunt dit aanvragen via secretariaat@gave.nl.
Heb je zelf nog geen abonnement op ons gratis magazine Weergave? Vul dan hieronder je gegevens in.
Veel Oekraïners zoeken een veilig heenkomen en vinden die ook in Nederland. Hier helpen we je op weg om ze een warm welkom te bieden.
